Senat – Komisja Kultury i Środków Przekazu 05.05.2020 r.
Senat – Komisja Kultury i Środków Przekazu 05.05.2020 r.
Komisja Kultury i Środków Przekazu na swoim posiedzeniu zapoznała się z informacją na temat sytuacji instytucji kultury oraz środowisk twórczych i artystycznych w czasie pandemii COVID-19 oraz działań podejmowanych przez resort kultury w tym zakresie. Przedstawiając ją, wiceminister kultury Jarosław Sellin zaznaczył, że w tej niezwykle trudnej sytuacji, będącej rodzajem wojny z niewidzialnym wrogiem, resort stara się minimalizować straty instytucji kultury i środowisk twórczych, budować podstawy do odbicia się do normalności. Po ogłoszeniu stanu epidemii ministerstwo poprosiło wszystkie podległe mu instytucje o estymację strat finansowych. Resort przystąpił też do opracowywania sposobu rekompensaty dla twórców. Wiceminister zapowiedział, że na ratowanie sytuacji ludzi i instytucji kultury po pandemii resort może przeznaczyć ok. 4 mld zł.
Wiceminister Jarosław Sellin omówił możliwości wsparcia, z którego mogą skorzystać artyści, wynikającego z obowiązujących 2 „tarcz antykryzysowych”. Szczegółowe informacje twórcy mogą znaleźć w portalu gov.pl, w zakładce „Tarcza antykryzysowa”, w części dotyczącej kultury. Przewidziano tam, wynikające z przepisów „tarczy antykryzysowej”, odnoszących się do 1-osobowych przedsiębiorstw i osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, m.in. zwolnienie ze składek ZUS na 3 miesiące, 3-krotne postojowe itd. Twórcy i artyści, którzy znajdują się w trudnej sytuacji materialnej, mogą skorzystać z pomocy socjalnej w ramach Funduszu Promocji Kultury. Dokonano zmian w ustawie o kinematografii, na nowo definiując dzieło filnowe i dopuszczając premiery on-line. Dostawcy wideo na żądanie będą musieli zapłacić na rzecz Polskiego Instytutu Sztuk Filmowych 1,5% uzyskanego w Polsce przychodu z tytułu opłat za dostęp do udostępnianych publicznie usług medialnych. Instytucjom, artystom, twórcom, którzy ze względu na epidemię nie mogą pracować w dotychczasowej formie, umożliwiono skorzystanie z dofinansowania na prowadzenie działalności kulturalnej w internecie w ramach programu stypendialnego ministra kultury i programu dotacyjnego Narodowego Centrum Kultury „Kultura w sieci”. Środki tego programu, ze względu na rekordowe zainteresowanie twórców, zwiększono z 15 do 80 mln zł (20 mln zł stypendia, 60 mln zł projekty dotacyjne). Dotychczas przyznano ok. 300 stypendiów i 1100 dotacji. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zwiększyło wymiar pomocy socjalnej, dotychczas przyznano 900 zapomóg po 1800 zł; artyści w szczególnie trudnej sytuacji mogą się o nie ubiegać kilkakrotnie. Wysokość środków na stałe programy ministerstwa podniesiono do 400 mln zł. Pula stypediów ministra kultury zwiększyła się 5-krotnie. „Tarcza antykryzysowa” umożliwia również instytucjom zamianę niezrealizowanych świadczeń na vouchery o odpowiadającej im wartości do wykorzystania w ciągu roku. Jak poinformował wiceminister, zainteresowanie jest duże. O 0,5 mld zł wzrosły gwarancje kredytowe Banku Gospodarstwa Krajowego dla sektora kreatywnego (gry wideo, animacja, popularyzacja sztuki). Polska wystąpiła z apelem o obniżenie do 0% VAT na książki drukowane w UE.
Wiceminister Jarosław Sellin zapowiedział także, oczekiwane przez związki i stowarzyszenia twórców, przyspieszenie prac nad ustawą o uprawnieniach artysty zawodowego. Jak poinformował, w Polsce na taki status zasługuje 60 tys. osób. Ustawa powinna m.in. rozwiązać problem ich braku stabilności materialnej. Ministerstwo pracuje również nad założeniami programu rekompesacyjnego, którego celem będzie ożywienie działalności kulturalnej i kompensowanie ewentualnych strat, jakie sektor kultury poniósł z powodu wprowadzonych ograniczeń. Wstępny budżet tego programu ma wynieść 50 mln zł.
Polski Instytut Sztuki Filmowej uruchomił program wsparcia zawodów filmowych. O stypendia w wysokości 2400 zł brutto raz na kwartał mogą się starać twórcy filmowi, którzy z powodu pandemii znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej. Stypendium można otrzymać maksymalnie 3-krotnie. Dotychczas przyznano je 323 razy. Narodowe Centrum Kultury na realizację programu Kultura – Interwencje 2020 przeznaczy 10 mln zł. Instytut Muzyki i Tańca uruchomił bezpłatny pakiet wspieraMY dla artystów muzyków i tancerzy, obejmujący poradnictwo on-line: psychologiczne, prawne i bazę wiedzy o możliwościach uzyskania wsparcia finansowego. Wiceminister kultury ocenił ponadto, że apel o zwiększenie udziału utworów artystów polskich prezentowanych w polskich mediach spotkał się ze sporym odzewem, co również ma wpływ na sytuację materialną twórców (wpływy z tantiem). Zaapelował do samorządów, w których gestii są instytucje kultury, o wsparcie dla nich.
Przewodnicząca komisji senator Barbara Zdrojewska przedstawiła opinie na temat sytuacji instytucji i środowisk artystycznych w czasie pandemii, które wpłynęły do komisji: Związku Zawodowego Aktorów Polskich, Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej i Stowarzyszenia Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych. Opinie, które wpłynęły do jej biura, omówiła senator Barbara Borys-Damięcka. W opinii senator Ewy Mateckiej w czasach epidemii widać, jak bardzo brakuje nam dostępu do instytucji kultury. Senator pozytywnie oceniła liczne incjatywy środowisk twórczych, podejmowane w różnych formach komunikacji. Podnoszono także potrzebę przygotowania przewodnika po narzędziach pomocowych dla twórców.
Przewodnicząca komisji senator Barbara Zdrojewska na wrzesień 2020 r. zapowiedziała posiedzenie podsumowujące sytuację